Ana Sayfa
Köşe Yazıları
Uçuş Bilgileri
Model Uçak
Kose Yazisi9
Yazar:Meriç Kılınç
UÇUCUDA DURUM BİLİNCİ KAYBI
Vertigo Nedir ?
Vertigo havacılıkta "durum bilincini yitirme" olarak tanımlanıyor. Pilotun pozisyon, yön ve hareketlerini doğru algılamasındaki bozukluğu ifade ediyor. Vertigo, görüş referansının bulunmadığı, gece ve sisli havada yapılan, ufuk çizgisinin görünmediği uçuşlarda yaşanıyor. Uçuş aletleri yerine kendi sezgilerine güvenen pilotlar, 1 derecelik sapmayı hissedemiyor. Pilotların bu durumla karşılaşmamaları için, tamamen uçuş aletlerini referans alması gerekiyor.
Kelimenin anlamı Latince dönmek fiilinden gelmektedir. Genel anlamda baş dönmesi ve hareket duygusunun yitirilmesi demektir. Ancak tansiyon düşmesi ile ilgili baş dönmeleri bu kapsamda değildir. Vertigodan kastedilen labirentit, iç kulak iltihabı, hastalığı gibi durumlarda olan baş dönmesidir. Korkuya bağlı baş dönmesi de vertigo kapsamında yer alır.
Bir rivayete göre ingilizce "where to go" dan gelmektedir.
Esas oluş nedeni kulaklarda östaki borusu kanallarındaki küçük kılcıklardır. Bu kılcıklar bir sıvı içerisinde bir sağa bir sola doğru hareket edebilmektedir. Uçak sağa döndüğünde sıvı akışı sebebiyle kılcıklarda sağa doğru hareket eder ve bunu siz "sağa doğru dönüyoruz şu an" şeklinde algılarsınız. Fakat bu kılcık hareketi sıvı akışı sebebiyle bir süre sonra eski haline takrar geri döner. İşte bu süreden sonra siz hala uçakla sağa dönüyorsunuzdur fakat kılcıklarınızda bir hareket olmadığı için sanki düz gidiyormuş gibi bir hisse kapılırsınız. işte biz buna vertigo olmuşsunuz diyoruz.
Vertigo genelde bulut içinde veya mesafe görememe koşullarında gerçekleşir. Özellikle deniz üzeri uçulan geçe uçuşları, bulut içi uçuşlar ve sis vertigoya davetiye getirmektedir. Bu koşullarda aletler yerine duyularınıza güvenirsiniz ve vertigo yaşarsınız.
Vertigo zamanla algısı kazanılan bir alışkanlıktır ve zamanla insan bu duruma alışır. Bir süre sonra nerde vertigo olup olmadığınızı bilir duruma gelirsiniz.
Özetle Vertigo yön duygusunun kaybıdır.
Pilotun "alçalıyor muyum? yükseliyor muyum? düz mü uçuyorum? ters mi uçuyorum?" Sorularına kesin yanıt veremediği durumdur.
her pilotun başına gelebilir.
Bu olaydan doğan ölümcül sonuç, kaptanın sezgileriyle hareket etmesinden kaynaklanır. Sağa yatmış bir uçağı daha da çok sağa yatırır.
Peki ne yapmalı ?
Karşılaşılan bu durumda uçucu;
1 Vertigo olduğunu kabul etmelidir.
2 Aynı duyguyu yaşamayan bir ikinci pilot şayet varsa uçağın kontrolü ona devredilmelidir.
3 Kesinlikle dışarıya bakılmamalıdır.
4 Uçuş aletlerle sürdürülmelidir.
5 Düz uçuşa geçilmelidir
Unutulmamalıdır ki bu olayın sebepleri ;
1 Alkol kullanımı
2 Sigara kullanımı
3 Yorgun gece uçuşları
4 Boyun hareketleri
5 Pilotun bedenindeki olası diğer hastalıklıklar
6 Uçuş esnasında başka işlerle ilgili olmak ,
Olabilir.
Allah hiç bir havacıya yaşatmasın ve geçmişte yaşanmış üzücü kırımlar bir daha tekrarlanmasın diyorum.
İyi uçuşlar.
Meriç Kılınç
